Inkowie

Inkowie, Inka, plemię zamieszkujące południowo-zachodnią część Ameryki Południowej, które prawdopodobnie w połowie XII w. stworzyło doskonale zorganizowane państwo o nazwie Tawantinsuyu ("państwo pszczół"). Dzięki ekspansywnej polityce władców szybko wchłonęli okoliczne drobne państewka, samodzielnie funkcjonujące wcześniej na terenie Ameryki Południowej, narzucając im własną organizację państwową, religię i język (kiczua).

W okresie największego rozkwitu Tawantinsuyu zajmowało powierzchnię przeszło 950 tys. km2 i liczyło co najmniej 7 mln mieszkańców. Głównym ośrodkiem państwa Inków było miasto Cuzco (w chwili odkrycia przez Europejczyków zbudowane na planie zbliżonym do kształtu ciała pumy, czczonej przez Inków za odwagę i siłę). Innymi ośrodkami Inków były m.in.: twierdza Sacsahuaman, Tambo Machay - sanktuarium wody, Kenko - miejsce kultowe i obserwatorium słoneczne, Machu Picchu, pałac Pilcocaina na Wyspie Księżyca na jeziorze Titicaca.

Dokładniejsza historia dynastii panujących znana jest dopiero od objęcia władzy przez Paca-kuti Inka Yupauki w 1438. Przypisuje się mu największe podboje oraz podział administracyjny kraju na cztery prowincje: Qulla Suyu (dzisiejsza Boliwia, północne Chile i część Argentyny), Kunti Suyu (na południowy zachód od Cuzco), Cinca Suyu (północna część dzisiejszego Peru, Ekwador) i Anti Suyu (wschodnie zbocza Andów). Każda z tych dzielnic składała się z kilku mniejszych jednostek administracyjnych, na czele których stał kuraka, te z kolei obejmowały terytorium kilku wsi czy miast.